Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu kapsamında mükelleflerin tutması ve tasdik etmesi zorunlu olan defter ve belgelerin, Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle zayi olması durumunda, yetkili mahkemeden belge talep edilebilecektir. Bu talep, 31 Temmuz 2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılabilecektir. Mahkeme, talebi ivedilikle görüşüp, gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da isteyebilecektir.
Ayrıca, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas ili Gürün ilçesi gibi yerlerde, defter ve belgelerinin zayi olduğuna ilişkin belge, il veya ilçe idare kurullarından alınmışsa, bu belge yetkili mahkeme tarafından verilmiş belge hükmünde sayılacaktır. Ancak defter ve belgelerin incelemeye ibrazı istendiği halde ibraz etmeyen mükellefler, böyle bir belge almamışlarsa veya ilgili mahkeme ya da kurullarca defter ve belgelerin zayi olmadığına karar verilmişse, defterlerini ve belgelerini ibrazdan kaçınmış sayılacaklardır.
Mükellefler, defter veya belgelerinin iş yerinde veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca yetkili meslek mensubunun faaliyetlerini yürüttüğü yerde zayi olduğunu beyan ederlerse, ilgili mahkemeye veya il/ilçe idare kuruluna başvurarak, yeni defterlerin açılış onayını notere yaptırabileceklerdir. Bu yeni defterlerin tasdiki işleminden, Harçlar Kanunu hükümlerine göre noter harcı, Noterlik Kanunu’na göre de her ne adla olursa olsun noterlik ücreti alınmayacaktır.
Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından muhafaza edilen ya da muhafaza edilmek üzere anılan Bakanlığa elektronik ortamda iletilen defterler bakımından, bu madde hükümleri uygulanmayacak ve zayi durum elektronik defterler için geçerli olmayacaktır. Zayi belgesi için ticaret işletmenin bulunduğu yer yetkili asliye ticaret mahkemesine, asliye ticaret mahkemesinin olmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemesine başvurulması gerekmektedir.
Mükellef talebine göre, bu defterlerin teslimine ilişkin usul ve esaslar, Ticaret Bakanlığının görüşü alınarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenecektir. Mükelleflerin bu süreçte işlerini kolaylaştırmaları adına, defter ve belgelerinin kaybolma veya zayi olma durumuna karşı yedeklerinin tutulması önemlidir.